مارمولک ها سمی نیستند. آنها را نکشید

مارمولک ها نه تنها سمی نیستند بلکه موجوداتی بسیار تمیز هستند که برای خانه های شهری نیز مفید می باشند

مسئول مرکز تحقیقات اکولوژی و خزنده - دوزیست شناسی لرستان با بررسی تحقیقاتی جالب دریافت که علاوه بر اینکه مارمولک های خانگی سمی نیستند بلکه برای خانه های شهری نیز سودمندند.

فرهنگ ترکی در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار مهر در خرم آباد، اظهار داشت: مارمولک ها گروهی از خزندگان هستند که در نواحی مختلف از قبیل کوهستان ها، دشت ها و در مناطق شهری زیست می کنند.

وی ادامه داد: بسیاری از مردم بر این عقیده هستند که برخی از مارمولک ها سمی هستند و می توانند انسان را تا پای مرگ برسانند که این موضوع در مورد مارمولک های خانگی بیشتر صادق است.

مسئول مرکز تحقیقات اکولوژی و خزنده - دوزیست شناسی لرستان با بیان اینکه موضوع سمی بودن مارمولک ها به خصوص مارمولک های سمی در تمامی نقاط ایران مورد بحث است، عنوان کرد: این موضوع در بسیاری از اقشار جامعه به چشم می خورد اما افراد بسیار کمی می دانند که واقعیت موضوع چیست.

مارمولک های ایرانی سمی نیستند

ترکی یادآور شد: نتایج مطالعاتی که روی موضوع سمی بودن مارمولک ها ایران و به خصوص مارمولک های خانگی انجام شده نشانگر این است که هیچ کدام از مارمولک های ایران یا سوسمارهای ایران سمی نیستند و نمی توانند برای انسان خطرناک باشند.

وی با بیان اینکه نتایج این مطالعات در سال 2007 در ژورنالی تخصصی در ایالات متحده آمریکا به چاپ رسیده است، افزود: بر اساس این مطالعه شایعه سمی بودن مارمولک های خانگی به سالهای 1930 میلادی بر می گردد که در این سال در کشور هند تشخیص داده شد که بر اثر افتادن مارمولک خانگی در غذای یک خانواده همه افراد آن خانواده کشته شدند.

این محقق برجسته با اشاره به اینکه تشخیص این موضوع به متخصصین سم شناسی هندی در همان سالهای ابتدایی بر می گردد، ادامه داد: بر همین اساس در کشور هند برای اولین بار موضوع سمی بودن مارمولک های خانگی مطرح شد که این اخبار با قاطعیت تمام از سوی متخصصین هندی در سراسر هند پخش شد و در همین سالها اخبار سمی بودن مارمولک های خانگی به نقاط همجوار و دیگر کشورهای دنیا کشانده شد به طوریکه حتی در ایالات متحده و کشورهای اروپایی و آفریقایی و یا حتی استرالیا این موضوع به طور جدی از طرف بسیاری از مردم و مسئولین پیگیری می شد.

مسئول مرکز تحقیقات اکولوژی و خزنده - دوزیست شناسی لرستان با اشاره به اینکه در این سالها مارمولک های خانگی به عنوان موجوداتی سمی و کشنده شناخته شدند، افزود: در کشورهای مختلف شایعه افتادن مارمولک در غذای یک خانواده هندی و کشته شدن 8 تا 12 نفر به موضوع روز تبدیل شده بود.

کشتار مارمولک ها در پی رواج شایعه سمی بودن

ترکی به مهر یادآور شد: موضوع سمی بودن مارمولک های خانگی آنچنان در سطح جهان پیچیده شده بود که چند سال بعد از کشته شدن افراد خانواده هندی در سال 1937 گروهی متخصص انگلیسی به کشور هند سفر کردند و ماجرا را از نزدیک مورد بررسی قرار دادند که بررسی های آنان موضوع کشته شدند افراد این خانواده را بر اثر سم مارمولک های خانگی نفی کرد و آنان دریافتند که سمی که خانواده هشت نفره هندی را از پای درآورده است سم یک گیاه بوده است و سم جانوری در این حادثه نقشی نداشته است.

این محقق لرستانی خاطرنشان کرد: کشف شدن این موضوع در همان سالها نتوانست مردم را راضی کند و مردم منطقه و دیگر نقاط دنیا بر این عقیده بودند که مارمولک های خانگی همچنان سمی هستند.

وی به آخرین مطالعات صورت گرفته در این زمینه توسط خود اشاره کرد و افزود: نتایج این مطالعات نشان داد که مارمولک های خانگی سمی نیستند و در تمام دنیا تنها دو گونه سوسمار سمی وجود دارد که هر دو آنها در مکزیک زیست می کنند.

ترکی تاکید کرد: هیچگونه مارمولک یا سوسمار سمی در کشور ایران وجود ندارد اما مردم کشور ما همچنان بر این باورند که مارمولک های خانگی و برخی دیگر از مارمولک های کوهستانی یا صحرایی سمی هستند.

خطر انقراض نسل مارمولک های خانگی

مسئول مرکز تحقیقات اکولوژی و خزنده - دوزیست شناسی لرستان با تاکید بر ضرروت اطلاع رسانی به مردم، تصریح کرد: مارملوک های خانگی برای خانه های شهری سودمند هستند و با از بین بردن حشرات موزی از جمله مگس، پشه و سوسک به نظافت خانه های شهری کمک می کنند.

ترکی با اشاره به در معرض خطر بودن نسل این مارمولک ها، از همه مردم خواست تا این موجودات را از بین نبرند و زمینه انقراض نسل مارمولک های شهری را فراهم نکنند.

وی خاطرنشان کرد: مارمولک های خانگی بایستی از دیدگاه اکولوژی شهری برای مردم جا بیافتد و دیدگاه مردم راجع به این موجودات نیازمند تغییر است.

مارمولک ها تمیز هستند و هیچ نوع بیماری را به انسان منتقل نمی کنند

برخلاف باورهای غلط رایج بین مردم، ارمولک ها نه تنها سمی و کثیف نیستند بلکه به طرزی عحیب تمیز و بی خطر هستند.

دانشمندان استرالیایی پرده از راز تمیزی پوست مارمولک­‌ها برداشتند. آنها دریافته‌اند که پوست این جانور علاوه بر داشتن خاصیت خودپاکسازی، ضدباکتری نیز هست.

چرا مارمولک ها هیچوقت کثیف نمی شوند؟

به گزارش خبرگزاری آنا به نقل ازScienceNews، مارمولک­‌های خانگی پوستی دارند که خود به خود تمیز می­‌شود و این خاصیت باعث خشک و تمیز بودن پوست‌شان می­‌شود.

دانشمند استرالیایی جولانتا واتسن یک مارمولک گکو (نوعی مارمولک که سر بزرگ و پوست نرم دارد و حشره‌خوار است) را از فریزر آزمایشگاهش برداشت تا برای آزمایش آماده کند. در همین حین وی متوجه قطرات کوچک آب در سراسر پوست مارمولک شد. این قطرات به سرعت بزرگ و سپس ناپدید شدند.

جولانتا و همسرش، گرگوری واتسن که در دانشگاه استرالیا کار می­‌کنند در چند زمینه علمی مطالعاتی را پیش می‌‌برند. در طی این سال­‌ها این دو پژوهش­‌هایی در باب ویژگی­‌های نادر گیاهان و حشرات نیز انجام داده‌­اند.

خاصیت خودپاکسازی

این دانشمندان مطالعات خود را به خاصیت دفع آب پوست مارمولک گکو محدود نکردند که همین امر باعث شد متوجه ویژگی­‌های خاص دیگر پوست این مارمولک بشوند. با نگاهی موشکافه‌تر مشخص شد که پوست این جانور خاصیت خودپاکسازی نیز دارد.

پوست مارمولک گکو از فلس­‌های گرد کوچک تشکیل شده است. هر فلس با موهای میکروسکوبی ریزی پوشیده شده که رطوبت و آب را در خود نگه می­دارد. این قطرات کوچک به یکدیگر می‌­پیوندند و گرد و خاک موجود روی فلس­‌ها را از بین می‌­برند. وقتی این قطرات به اندازه کافی بزرگ شد آب کثیف به بیرون دفع می­‌شود.

فلس های مارمولک زیر میکروسکوپ

خاصیت آب‌گریزی

بیشتر زمینه­‌های مطالعاتی واتسن «آب گریز» هستند؛ یعنی در برابر آب و خیسی مقاومت هستند. تعداد اندکی از مارمولک­‌های گکو چنین پوستی دارند که مایعات را جمع‌آوری کرده و دفع می­‌کند اما اکثر مارمولک­‌های خانگی دارای این ویژگی هستند. در حقیقت پوست این مارمولک‌­ها به حدی دافع آب است که دانشمندان به آنها لقب «آب‌گریز خارق‌العاده» را داده‌­اند.

دانشمندان در آزمایشگاه با مایعات مختلف مثل قهوه، سویا سس، سرکه، شیر، خون و نوشابه پوست این جانور را امتحان کردند که همگی به همان روش آب جمع‌آوری و دفع شدند. همچنین دانشمندان در مشاهدات خود پی برند که قطره‌­های مایع دفع نمی‌­شوند بلکه به بیرون پرتاب می‌­شوند.

خاصیت چسبندگی بسیار کم

محققان یکی دیگر از عواملی که باعث تمیزی پوست این نوع مارمولک­‌ها می‌­شود را چسبندگی بسیار کم پوست آنها معرفی کردند. این بدان معناست که امکان چسبیدن گرد و خاک و مواد دیگر به پوست بسیار سخت است. سطح پوست بسیار ناهموار است که تعداد نقاطی که گرد و خاک می‌­تواند به آن بچسبد را به حداقل می­‌رساند. بیشتر مطالعات در زمینه ذرات خاک مانند غبار و گرده نشان می­‌دهد این ذرات روی برآمدگی­‌های ریز پوست قرار می‌‌­گیرند.

خاصیت باکتری‌زدایی

از دیگر ویژگی‌­های منحصر به فرد پوست مارمولک گکو، خاصیت از بین بردن باکتر‌ی­هایی است که رویش قرار می‌گیرد. پژوهشگران هنوز در تلاش برای درک چگونگی از بین بردن میکروب­‌ها به صورت انتخابی هستند. آنها حدس می‌­زدند ساختار پوست این جانور که هیچ گونه سم شیمیایی در آن وجود ندارد باید پاسخ این سوال باشد.

تقلید از مارمولک

این یافته‌­های جدید می‌­تواند به نفع مردم باشد. تیم تحقیقاتی واتسن در حال کار روی موادی هستند که قادر به تقلید از خواص پوست مارمولک گکو است. علم اختراع تکنولوژی‌­های جدید بر اساس مواد موجود در طبیعت بیومیمتیک نامیده می‌­شود. شبیه‌سازی از پوستی با خواصی همچون ضدباکتری بودن، مقاوم در برابر گرد و خاک و آب گریز می‌­تواند منجر به ایمن‌تر شده مکان‌هایی مانند بیمارستان شود.

تا به امروز تمرکز بیشتر پژوهش‌­ها روی پاهای مارمولک محدود بوده­‌اند. دانشمندان با الهام گرفتن از پاهای چسبنده این جانوران نوار و مواد چسبنده جدیدی را اختراع کردند.

آلیسا استارک از دانشگاه اوهایو می‌­گوید:« با توجه به تحقیقات قبلی خانواده واتسن روی حشرات، آنها و تیم تحقیقاتی‌شان قادر به رونمایی تصویر جدیدی هستند. آنها از دید جدیدی مارمولک گکو را مورد بررسی قرار دادند که باعث کشف جالبی درباره پوست این جانور شد. این موضوع بسیار الهام بخش است».

منابع: خبرگزاری مهر- خبرگزاری آنا- ScienceNews

مترجم: هانا حیدری